Paraliż decyzyjny

Byłam ostatnio świadkiem podejmowania pewnej decyzji. A w zasadzie nie-podejmowania. Temat był ważny. Bo praca. Bo awans. Bo alokacja. Pomóc miała lista za, a nawet przeciw. Nie pomogła.

Martyna ma 30 lat. Od 7 pracuje w korporacji. Jakiś czas temu dostała propozycję awansu wewnętrznego. Warunki są dwa. Trzy dni na podjęcie decyzji i zgoda na alokację czyli rok pracy w oddziale, na końcu Polski. Martyna chciałaby aby jej kariera zawodowa nabrała tempa ale prawda jest taka, że bardzo nie lubi zmian.

– Nie wiem czy przyjąć ten awans, czy zostać gdzie jestem? W sumie to tylko rok. A może aż rok? – zastanawia się Martyna.

– Ej to zróbmy listę za i przeciw. Magda daj kartkę i długopis – zadecydowała Ola, przyjaciółka Martyny.

– OK, to jakie ZA wpisać? – pyta Martyna.

– Awans, wyższe wynagrodzenie, możliwość zaczęcia wszystkiego od nowa – wylicza Ola.

Lista się zapełniała, Martyna milczy.

– A co wg. ciebie przemawia ZA przyjęciem propozycji? – pytam Martynę bo w sumie to na jej życie ta decyzja będzie miała największy wpływ.

– Według mnie to nic – odpowiada.

Oj dużo mówi o człowieku sposób w jaki podejmuje decyzje. Czy spontanicznie i bez namysłu, czy po głębszej analizie? Czy z listą za i przeciw, czy bez, a jak z listą to czy najpierw pojawiają się za, czy przeciw? Czy moment podjęcia decyzji jest z góry określony, czy raczej odkładany w czasie na nigdynienadchodzące jutro? Decyzje podejmujemy sami, czy pytamy o zdanie wszystkie napotkane osoby?

Technik jest wiele.

Mówi się, że ile osób tyle opinii, a ja myślę, że w przypadku decyzji trzeba by było to jeszcze pomnożyć razy dwa.

I pomimo, że sama należę do osób podejmujących decyzje stosunkowo szybko, czasami za szybko żeby nie powiedzieć lekkomyślnie, doskonale rozumiem co jest powodem odwlekania decyzji w czasie.

Bo teoretycznie jest różnica między odwlekaniem decyzji dot. zmiany pracy, sposobu na zainwestowanie 200 000 zł czy zakupu sukienki (Na marginesie bardzo polecam cały blog Agi, Agnes on the Cloud bo mądrość aż bije po oczach. A mądrość jest w cenie. Zwłaszcza gdy naokoło tyle pseudomądrości albo wręcz nie-mądrości).

W praktyce natomiast powód paraliżu decyzyjnego jest dokładnie ten sam.

A dokładniej strach przed konsekwencjami błędnej decyzji. Dzień dobry. Ponownie Mr Strach.

Pisałam już, że to przez strach odkładamy pewne działania na jutro (chociaż w skrytości wyznam, że to też decyzja, robię teraz, czy odkładam i robię jutro?). Strach powstrzymuje nas przed porzuceniem pracy na etacie na rzecz własnego biznesu bo  A co jeśli się nie uda?

I tak. To strach powoduje, że niezależnie od wszystkiego boimy się podejmować decyzje i tak sobie trwamy w paraliżu decyzyjnym z cichą nadzieją, że może jednak ktoś nas wyręczy i podejmie decyzję za nas. Bo niby nie lubimy jak ktoś za nas decyduje ale gdy moglibyśmy obarczyć kogoś odpowiedzialnością za ewentualnie błędną decyzję to jakby łatwiej.

Sposobów jest wiele. Od rzutu monetą, przez zdanie się na kogoś, na ene, due, rike, fake kończąc. Zauważ tylko, że te bardzo popularne metody to nic innego jak właśnie oddalenie od siebie odpowiedzialności. Zdam się na los, zdam się na kogoś innego gdyby coś poszło nie tak, a decyzja okaże się błędna powiem, że mam pecha albo winny jest ten kto faktycznie zadecydował. Bo przecież nie ja.

Faktycznie nie ty. Ale.

Decyzją nazywamy przecież sytuację w której dokonujemy wyboru w sposób świadomy i nielosowy. Twoje życie to nie loteria. Przynajmniej tak mówią♥

Dlatego dzisiaj chcę cię zachęcić do samodzielnego podejmowania decyzji i brania za nie odpowiedzialności. Bo to na pewno nie jest łatwe, może być zgubne ale jest też bardzo satysfakcjonujące. Ale. Ale. Wszystko fajnie tylko jak podjąć decyzję i pokonać paraliż decyzyjny?

Różne mamy podejście do obowiązujących terminów. Na jednych działają mobilizująco, na innych wcale. Niektórzy traktują jako zobowiązanie, inni twierdzą, że terminy są po to aby je zmieniać. Jeżeli należysz do pierwszej grupy niewątpliwie określenie terminu pomoże ci w podjęciu decyzji.

Ustal dokładny termin np. najpóźniej 12.02 do godz. 11.21 zadecyduję co robić. Oczywiście czasami termin jest z góry narzucany i tak dokładnie było w sytuacji Martyny, co może być stresujące „jak to tylko trzy dni na decyzję mającą wpływ na najbliższy rok mojego życia, a być może i całą karierę zawodową?”.

Uwierz. I tutaj sprawdza się teoria, że rzeczy zajmują tyle czasu ile na nie przeznaczymy. Masz dwa dni, podejmiesz decyzję w dwa dni. Masz miesiąc, podejmiesz decyzję w miesiąc. Ja natomiast rekomenduję najkrótszy, możliwy termin. Spróbuj.

Jeżeli decyzja dotyczy tylko ciebie zrezygnuj z konsultacji z innymi. Oczywiście nie mam tutaj na myśli doradztwa osób, które dysponują wiedzą ekspercką niezbędną do rzetelnej analizy sytuacji.

Stawiając na samodzielność unikniesz też syndromu grupowego myślenia. Napiszę o tym osobny artykuł bo temat to szeroki ale już dzisiaj chcę zwrócić uwagę na fakt, że myślenie grupowe nie służy podejmowaniu trafnych decyzji bo wspólnie przedkładacie znalezienie kompromisu nad trafność podjętej decyzji.

A tak w ogóle przypomnij sobie ile razy zdarzyło ci się zadać pytanie a ty co zrobiłabyś na moim miejscu? tylko po to by usłyszeć odpowiedź, a i tak postawić na swoim. To bardzo klasyczny przykład. Zapytam, może mnie oświeci chociaż już chyba wiem co powinnam zrobić.

Nie pytaj. Nie oświeci cię. Szkoda czasu. W głębi i tak już podjęłaś decyzję. Swoją decyzję.

Wspominałam już w artykule Rozmowa rekrutacyjna vs. Sprzedaż, że dobry sprzedawca zadaje pytania po to by zawęzić liczbę możliwości, co finalnie ułatwia klientowi podjęcie decyzji zakupowej (tak, zakup to też decyzja). Dokładnie ten sam mechanizm sprawdza się doskonale przy podejmowaniu jakiejkolwiek innej decyzji.

Gdy masz do wyboru 50 par butów najpewniej nie kupisz żadnej. Gdy masz do wyboru 3 pary, jest opcja, że wyjdziesz z dwiema.

Dlatego nie mnóż wariantów. Wypisz je, a następnie posłuchaj swojej intuicji i wykreśl te, które czasami z bardzo nieoczywistych względów najmniej ci pasują. Skup się na alternatywie albo-albo. Nadmiar możliwości nie służy decyzyjności, jak brak pączków, efektywności.

To bardzo popularna metoda i słusznie. Bo mądra. Bo racjonalna. Bo nie skazujesz się na opatrzność i łut szczęścia. Niestety. Mądra jest tylko wtedy gdy łącznie zostaną spełnione dwa warunki, o czym często zapominamy.

1. To będzie TWOJA lista za i TWOJA lista przeciw. Twoje plusy i twoje minusy bo to jednak twoje życie.

2. Nie pójdziesz w ilość, a w jakość argumentów za i przeciw. Inaczej mówiąc. Nie ograniczysz się do sumy plusów i minusów, dokonując wyboru w oparciu o to których jest mniej, a których więcej. W przeciwnym razie wyjdzie z tego mniej-więcej, a tego przecież nie chcesz. Chcesz podjąć właściwą decyzję, prawda?

Dlatego każdemu argumentowi nadaj znaczenie/ważność po to by móc wyliczyć średnią ważoną. Bo chyba jest różnica między argumentem typu stabilne wynagrodzenie, a darmowa kawa. Ale. Nie będę cię uczyła matematyki. Ja też jestem humanistką (chociaż z logiczno-analitycznym zacięciem), a daję radę. Na pewno i ty sobie poradzisz. Tylko wtedy wszelkie zestawienia mają realną wartość.

W przeciwnym razie pomiń listę i po prostu posłuchaj intuicji. Swojej nie oddałabym za miliony, może i twoja potrafi zdziałać cuda.

Zatem jeżeli właśnie wisi nad tobą widmo niepodjętej decyzji, dzisiaj jest ten moment kiedy warto się z nim zmierzyć. Bo niby dlaczego jutro jest lepsze od dzisiaj? Tak naprawdę niezależnie od wyniku i konsekwencji, lepsza jakaś decyzja niż żadna. Nawet ta zła nauczy cię więcej niż najlepsza ale nigdy niepodjęta.

Zresztą.

Brak decyzji to też decyzja.

Zatem jaka jest twoja?

A jeżeli chcesz być na bieżąco i lubisz dopracowany blog łapmy się na Facebooku. Oprócz zajawek najnowszych tekstów publikuję również informacje o branżowych wydarzeniach, zdjęcia mojego autorstwa i śmieszne gify. Inaczej mówiąc na blogu znajdziesz same mądrości i kilka bezeceństw, a na Facebooku same bezeceństwa i tylko kilka mądrości. To co? Wchodzisz w to?